Tıpta Yılan Sembolü

Tıpta Yılan Sembolü

Yılan milattan önce 3000 yılından başlayıp farklı kültürler ve coğrafyalarda tıp ve sağlığın sembolü olarak kullanılmıştır. Sembolün ilk olarak nerede kullanıldığı hakkında farklı görüşler vardır. Ancak kronolojik olarak değerlendirildiğinde önce Mezopotamya’da Sümer tabletlerinde, ardından Mısır’da rastlanmıştır.

                Yılan milattan önce 3000 yılından başlayıp farklı kültürler ve coğrafyalarda tıp ve sağlığın sembolü olarak kullanılmıştır. Sembolün ilk olarak nerede kullanıldığı hakkında farklı görüşler vardır.  Ancak kronolojik olarak değerlendirildiğinde önce Mezopotamya Sümer tabletlerinde, sonra Mısır’da daha sonra da Yunan mitolojisinde rastlanmıştır.  Bugün dünyanın pek çok yerinde tıp, eczacılık, diş hekimliği hemşirelik ve veteriner hekimlikte yılan ve asa sembolü kullanılmaktadır. Yine tıbbi ürünlerde, ilaçlarda, tıbbi malzeme üretimi ve dağıtımı yapan firmalarda, hastane ve tıp kuruluşlarında, tıpla ilgili uygulamalarda hasta takip programlarında logo olarak kullanılmaktadır.

Yunan Mitolojisinde Tıp Sembolü

Mitolojiye göre Yunan Tanrısı Asklepios, Koronis ile Apollon’un oğlu ve sağlık tanrısıdır. Üzerine yılan sarılmış asası ile hastalarını ziyaret eder ve şifa dağıtırmış. Asklepios heykellerinde elinde asa ve üzerine sarılmış bir yılan ile tasvir edilir. Bugün tıp, eczacılık, diş hekimliği ve veteriner hekimlikte kullanılan yılan sembolü buna dayanmaktadır.
Mitolojiye göre Asklepios tedavi işini çok ileriye götürmüş ve ölüleri diriltmeye başlamış. İnsanların ölümsüz olmasından baş tanrı Zeus ve yeraltı tanrısı Hades rahatsız olmuşlar. Zeus şimşekleri ile Asklepios’u öldürmüştür.  Ölmeden önce elinde olan ölümsüzlük reçetesi toprağa düşmüş, yağmurla toprağa karışmış ve sarımsak bitkisine dönüşmüş. Asklepios’un kızı temizlik tanrıçası Hygeia babasının tedavi yöntemleri yerine temizlik ile sağlığı koruma yöntemini kullanmıştır. Bugün hastalıklardan korunmada alınan önlemler için kullanılan hijyen terimi bu tanrıçanın isminden gelmektedir.
Asklepios’un elindeki asa iyilik tanrısını, yılan ise kötülüğü temsil eder. Asaya sarılmış yılan iyilik ve kötülüğün bir arada olmasını temsil eder.

Eski Mısır’da Tıp Sembolü

Mısırda milattan önce 2800’lü yıllarda yaşamış, sarayın baş mimarı, baş rahibi müneccimi ve hekimi Imhoteb Yunan tanrısı Asklepios  ile özdeşleştirilmiş. Imhoteb’in yaşadığı Thebai şehrinin adı tıp ve şehrin sembolü olan yılan tıbbın sembolü haline gelmiştir.

Mezopotamya’da Sümer Tabletleri

Dala sarılmış yılan sembolüne ilk olarak Mezopotamya’da Sümer tabletlerinde rastlandı. Gılgamış destanında yılanın ölümsüzlük otunu yediğini ve deri değiştirip gençleşip ölümsüz olduğu yazılmaktadır.

Tıp Sembolünün Anlamı

Asaya sarılmış yılan sembolüne farklı kültürlerde değişik anlamlar yüklenmiştir.  
·         Yılan iyilik ve kötülüğü temsil eder
·         İki yılandan biri iyilik diğeri kötülüktür
·         Yılan deri değiştirip gençleşir ve ölümsüzlüğü temsil eder.
·         Yılan zehri öldürür ama aynı zamanda panzehir yapımında da kullanılır.
·         Yılan hem yer altında hem de yer üstünde yaşar ve toprağın gücünü yeryüzüne taşır.
·         Yılan yeraltının karanlığından yeryüzü bağ kurar.
·         Asa veya dal toprakla yeryüzü arasında ilişkiyi gösterir.
·         Asa da birçok şifalı bitki gibi bir bitkidir.
·         Asa hasta veya özürlünün dayanağıdır.

Referans:
  • Lokman Hekim Journal XI. National Conference on the History of Turkish Pharmacy 25-28 May 2014 http://lokmanhekim.mersin.edu.tr
  • Tıbbın Sembolü Olarak Neden Yılan Figürü Kullanılır? 17.06 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Son Erişim 20.06. 2021



Yorumlar: