Sıvı Dengesi
İnsan vücudunun yaklaşık %65’i sudan oluşur. Bu oran yeni doğan ve bebeklerde %75’tir. Bu oran organizma tarafından korunur. Su dengenin korunmasında Sinir sistemi, endokrin sistem, böbrekler ve gastrointestinal sistem yer alır.
Hipotalamusta bulunan osmoreseptörler Antidiüretik Hormon (ADH) salgılayarak sıvı ve elektrolit dengesini korurlar. Vücutta sıvı hacmi azaldığında ADH ve Aldesteron salınımı artar ve susama merkezi uyarılır. Sıvı hacmi arttığında ADH ve Aldesteron salınımı azalır.
Denge korunamadığı durumlarda dehidratasyon denen sıvı eksikliği ve hiperhidrasyon veya su zehirlenmesi denen sıvı fazlalığı oluşur. Her iki durumda da acil tedavi gerekir.
Hiperhidrasyon Nedir?
Vücut su ve elektolit dengesinin su lehine değişmesidir. Su zehirlenmesi olarak da bilinir. Normal şartlarda yaşayan kişilerde görülmez. Ruhsal bozukluklarda bilinçsizce aşırı su içme ile veya sıvı ve elektolit kaybı sonrası alınan aşırı su ile veya elektrolit kaybı dikkate alınmadan yapılan dehitratasyon tedavilerinde yatrojenik olarak oluşur.
Acil tedaviyi gerektiren bir sağlık sorunudur. Tedavisinde sıvı elektrolit dengesi sağlanır.
Dehitratasyon Nedir?
Vücuttaki sıvı yüzdesinin azalması ve sonucunda ortaya çıkan susuzluk hissi, kas krampları, idrar miktarında azalma gibi belirtilerle başlayan, kilo kaybı, bilinç bulanıklığı ve komaya gidebilen bir hastalıktır.
Alınan sıvının kaybedilen sıvıdan az olması ile oluşur. Normal bir erişkin günlük ortalama 2.5 3 litre su kaybeder. Susama hissi ile kaybedilen bu sıvı dışarıdan alınır.
Dehitratasyon Nedenleri
- Günlük ihtiyacın altında sıvı almak.
- İshal ve kusma nedeni ile sıvı kaybının artması
- Enfeksiyon ve ısı artışları ile aşırı terleme.
- Güneş çarpması
- Diabetes Mellitus veya Diabetes İnsipitus nedeni ile aşırı sıvı kaybı
- İdrar söktürücü ilaç kullanımı
- Ağır sporlarda terleme ile aşırı sıvı kaybı
- Aşırı idrara neden olan bazı böbrek hastalıkları
Dehitratasyon Derecesi
Dehitratasyon bulguları ve ağırlığına göre üç derecede değerlendirilir. Değerlendirmede fizik muayene, vital bulgular ve kilo kaybı kullanılır.
- Hafif Dehitratasyon: Susuzluk hissi, huzursuzluk, kilo kaybı.
- Orta Dehitratasyon: Susuzluk hissi, uykuya meyil, kas krampları, nabız hızlı ve zayıf, hafif hipotansiyon, solunum derin, hızlanmış, mukozalar kuru, deri turgor, tonusu azalmış, idrar azalmış, kilo kaybı var.
- Ağır Dehitratasyon: Uyku hali, endişeli, siyanotik, nabız zayıf, tansiyon alınamayabilir, solunum derin, hızlı, mukozalar kuru, cilt tonusu azalmış, ağır kilo kaybı.
Dehitratasyonda Kilo Kaybı
Derecelendirmede kullanılan fizik muayene yanında önemli bir bulgudur. İlk Ağırlıktan son ağırlık çıkarılıp ilk ağırlığa bölünür ve çıkan sonuç 100 ile çarpılır. Bu işlem ile kaybedilen ağırlığın yüzdesi bulunur. Elde edilen sonuç %3-5 ise hafif, %6-9 ise orta %10 üzerinde ise ağır dehitratasyon olarak değerlendirilir.
Referans:
- Dehidratasyon, 02.08.2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi 02.08.2021
- Dehitratasyon Nedir? Önüne Nasıl Geçilir? 02.08.2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi 02.08.2021
- Pediatrik Dehitratasyo 02.08.2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi 02.08.2021